Monday, December 28, 2009
राजभवनातील रासलीला...
'पान' पिकले तरीही म्हणे
देठ अजून काबूत आहे.
'वारी' करायच्या वयात त्यांची
'ती' सवय शाबूत आहे.
म्हणून त्यांनी राजभवनाचा
रंगमहाल केला.
मिडीयाने उगाच याचा
गाजावाजा केला.
काय चुकले त्यांचे सांगा
सवाल माझा मार्मिक आहे.
नारायण, दत्त...असे त्यांचे
नाव सुद्धा धार्मिक आहे.
....कैलास गांधी
Wednesday, December 23, 2009
कॅम्पस ते स्टाफरूम ...
दाताला चिकटलेले कालचे संदर्भ
toothpaste सोबत थुंकून टाकताना
काळ निसटून चालल्याची असहाय जाणीव
थरथरत राहते बोटांवर...
पगार, इन्क्रिमेंट, स्ट्रेन्थ हे सारेच प्रश्न यावर्षी सुटतील
प्राणायाम करून बाहेर पडताना कुलकर्णी सांगतो
तेव्हा त्याला वेड लागल्याची घट्ट जाणीव शिवशिवत जाते हिरड्यातून
तत्काळ रूट कॅनल केले पाहिजे मराठे सांगतो
पगारासोबत हिमोग्लोबिनही वाढले पाहिजे
या विवंचनेत रासकर शोधात राहतो परफेक्ट डायेट
botanyच्या कुठल्याश्या पुस्तकात
तेव्हा आपल्या होणाऱ्या बायकोला भेटायला जाण्यासाठी
पैसे हवे असतात मोरेला
सकाळचा नाष्ता करायचा की नाही हे सुट्या पैशावर अवलंबून असताना
रिलायंसचा दिवसाचा नफा किती याची गणिते मांडत बसतो वलेकर
आकड्यांचा आकार वाढत जातो बनियन वरील भोकांसारखा
कॉलेजला पाऊल ठेवताक्षणीच लिमायेंचे बिल आलेले असते
महिन्याचा पगार बोंबलल्याची भविष्यवाणी करतो साठे.
advance मिळेल का? आदी चिल्लर प्रश्न विरून जातात
क्लार्कच्या advance नकारात
आता आयुष्य मिळेल त्या मानधनावर सही करू लागलेय
विनाअनुदानित कॉलेजमधील शिक्षकाप्रमाणे...
कि कुशीत या झाडाच्या....
पानाच्या पाटीवरती किती रेघोट्या नि रेषा
पानावर लिहिली असते पक्षांची बोलीभाषा
पानाची ओंजळ होता सावरतो थेंब दवाचा
कि कुशीत या झाडाच्या वाढतो वंश मेघाचा
पानाचे अंबर हलता सावल्यांचा गलका होतो
विखुरतो थोडा वेळच मग पुन्हा घोळका होतो
आईन्यात पानाच्या पक्षास गवसला चेहरा
साऱ्याच वाटल्या त्याला आपल्यावर खिळल्या नजरा
पानाच्या जाळ्यामधुनी निसटतो उन्हाचा धागा
बघ प्रकाश हि हक्काने सावलीत मागतो जागा
......कैलास गांधी
Monday, December 21, 2009
गोष्ट तेव्हा पासून सुरु होते...
गोष्ट तेव्हा पासून सुरु होते
जेव्हा मी कॉलेज मध्ये शिरत होतो
प्रवेश मिळवण्या साठी या रांगेतून त्या रांगेत फिरत होतो
अश्याच एका रांगेतली मुलगी माझ्याकडे पाहून...
अगदी गोड हसली
अहो, हसली कसली...
एकदम काळजात घुसली
अन काय प्राक्तनाचा योग पहा
दोघांनाही admission मिळाली
आमच्या love mission ला जणू
भगवंताकडून permission मिळाली
एकाच वर्गात असल्यामुळे आमची ओळख वाढू लागली
तीही मग माझ्यासाठी वेळात वेळ काढू लागली
कॉलेज कॅम्पस लायब्ररीत आमच्या प्रेमगप्पा रंगू लागल्या
तेव्हा कॉलेजच्या भिंती सुद्धा आमच्या प्रकरणाने रंगू लागल्या
बापाला हे प्रकरण कळताच त्याने फार नाही ताणलं
कारण पुढे जाऊन दिवटा काय दिवे लावील ?
हे त्याने अगोदरच जाणलं
सहा महिने ठीक चालले नंतर काय झाले कुणास ठाऊक
अचानक तिने वेगळ रहाण्याचा घोष लावला
अन इथेच सरळ चाललेला शनी एकाएकी वक्री धावला
चांगलं प्रशस्त घर सोडून आम्ही छोट्याशा चाळीत राहू लागलो
पाणीटंचाईच्या काळात तांब्याभर पाण्याने न्हाऊ लागलो
आता ती हसत नाही... पूर्वी सारखं रुसतही नाही
माधुरी, मनीषा, जुही तिच्यात कुणी सुद्धा दिसत नाही
सदा रागाचं भूत तिच्या नकट्या वरती सवार असतं
दिवसभर तिचं रूप निव्वळ ललिता पवार असतं
जिच्या मुखातून सतारीचे बोल यायचे,
ते हल्ली नुसतेच तडातडा वाजते
...तरी बरं शेजाऱ्यांचा समज आहे ती फुटाणे भाजते
स्त्रीमुक्तीच्या नावाखाली तिनं कामं वाटून दिलीत
याव्यतिरिक्त कोणतंही काम... ती अजिबात करत नाही
मला उठायला वेळ झाला तर... ती पाणी सुद्धा भरतं नाही
जेव्हा मी कपडे धुतो...तेव्हाच ती भांडी घासते
अन जेव्हा मी तिचे पाय चेपतो...
तेव्हाच ती माझ्या टाळक्याला तेल घासते
विवाहित पुरुष खाली मानेने का चालतात...
ते आज मला कळलं आहे
मात्र मित्रहो असं समजू नका....
हे दुष्ठचक्र तुमच्या प्राक्तनातून टळलं आहे
......कैलास गांधी
Friday, December 18, 2009
प्रकाश घेवून दूर....
वडील गेल्यानंतर...
वडील गेल्यानंतर आता मी...
शोधत रहातो त्यांच अस्तित्व
झाडा, फुला, पानांत...
आजूबाजूच्या प्रत्येक वस्तूत...
आता गर्दीतील प्रत्येक वृद्ध व्यक्तीचा चेहरा
मला वाटतो त्यांच्यासारखा...
निर्विकार, समाधानी, ...कोणतीच अपेक्षा नसल्यासारखा.
आता हेलकावत रहाते त्यांची रिकामी आरामखुर्ची...
....नुसतीच वाऱ्यावर..
...अन काळीज हलल्याचे भास होत रहातात सारखे.
वयाच्या पस्तीशीपर्यंत...
माझ्यात जिवंत असलेले लहान मुल..
बापाचा हात सुटल्यासारखं कावरं बावरं झालंय
बिथरला आहे भविष्यकाळ...त्याच्या भूतकाळातील जाणीवांसकट
आता एक मात्र झालंय..
आता शोधावा लागत नाही मला पोरका या शब्दाचा अर्थ
कोणत्या पुस्तकात, शब्दकोशात...
...अथवा एन्सायक्लोपीडीयात देखील
तेवढी समज मला निश्चित आलीय...वडील गेल्यानंतर!
....कैलास गांधी
Monday, December 14, 2009
तुझ्या डोळ्यातून...
तुझ्या डोळ्यातून पाऊस ओघळताना
मी शांत राहतो थोडा वेळच
नंतर लगेचच सुरु होतो
माझ्या डोळ्यातील पावसाचा... तुझ्या डोळ्यातील पावसाशी
मुक्त संवाद
पाऊस ओघळत नाही साऱ्याच डोळ्यातून अन,
डोळ्यातून ओघळणाऱ्या प्रत्येक थेंबास..
पाऊसही म्हणत नाही कुणी
आणि म्हणूनच हा प्रत्येक थेंब ओंजळीत साठवताना...
..मी लावत बसतो त्या प्रत्येक थेंबाचा अर्थ
पण अर्थ तर एकमेकात इतके बेमालूम मिसळलेले
कि अर्थ लावता लावता त्याची गाणी होवून जातात
कधी न संपणारी तुझी माझी कहाणी होवून जातात
तुझ्या डोळ्यातून पाऊस ओघळताना....
कधी कधी पाऊस तूच होवून येतो
अन ठिबकत बसतो माझ्या भेगाळलेल्या मनाच्या कौलातून
हा पाऊस ओंजळीत मावत नाही...
त्यासाठी मनाचं तळं रुंद कराव लागत..
यात तुझ्या आठवणींचा भणाण वर इतका वेगाचा
कि, हेलकाव्यानी हे तळही उतू जायला लागतं
तुझ्या डोळ्यातून पाऊस ओघळताना....
कधी कधी तंद्री लागल्यावर मी लावत बसतो संदर्भ..
तुझा.... पावसाचा ....अन प्रत्येक थेंबाचाही..
पण धाग्यांची गुंतागुंत इतकी वाढत जाते
कि, मी कविताच सोडून देतो अर्ध्यावरती...
...मला चांगलं आठवतंय मी गावी असताना
माझ्या आईच्या डोळ्यातून कोसळणारा पाऊस देखील
असाच शांतपणे पाहत रहायचो..
पण त्या प्रत्येक थेंबाचा अर्थ इतका स्पष्ट असायचा कि
त्यावर कधी कविताच लिहिली नाही
.....कैलास गांधी
बोलतो शब्द वेडा मी....
Saturday, December 12, 2009
जपून ठेवलेत मी
Thursday, December 10, 2009
तोडली घरटी कुणी रे....
संमत्ती जेव्हा न होती वादळाची
तोडली घरटी कुणी रे पाखरांची
सांत्वनाला कोणीही येणार नव्हते
काढली समजूत त्यांनी आसवांची
चेहरा माझा मला जर ज्ञात आहे
काळजी घेवू कशाला आरशाची
का स्वतावर कृष्ण आता खुश आहे
ओढ राधेला खरेतर बासरीची
गाव मी माझा जरी सोडून आलो
वेस ना ओलांडली तू उंबऱ्याची
लावण्या छातीस माता खुश नाही
बालकाला ओढ वाटे पाळण्याची
सोसले ना लाड ते कंगाल झाले
एवढी मिजास होती लेखणीची
.....कैलास गांधी
मुसाफिर...
घेवूनी पाठीवरी ओझे मुसाफिर चालतो
झोंबणाऱ्या पावलांना सांगतो समजावतो
गाव जे वाटेत येई पावले न थांबती
सावलीला सोडूनी नाते उन्हाशी सांगती
दग्ध झाल्या वादळांना भेटण्या बोलावतो
...झोंबणाऱ्या पावलांना सांगतो समजावतो
पेच आहे ठेच आहे वेदनाही तीच आहे
काळजाच्या अंतराळी तोच मरण पेच आहे
पण धुक्यातून एक तर रोज रस्ता दावतो
...झोंबणाऱ्या पावलांना सांगतो समजावतो
..... कैलास गांधी
Wednesday, December 9, 2009
काय हा वेडा कवि देणार होता...
जाहलेला जो कपाळी वार होता
तोच माझा मानलेला यार होता
तो नवी आस्वासने देणार होता
हार माझी हीच त्याची जीत व्हावी
आज तो माझ्यापुढे जाणार होता
धूळ उडे चेहऱ्याच्या वाळवंटी
अश्रू माझा पापण्यांवर स्वार होता
आजला तो आरत्या गाणार होता
कालचा जो फैसला होणार होता
सूर्य माझ्या मागुनी येणार होता
सोडली तू साथ माझी ठीक झाले
काय हा वेडा कवी देणार होता
पाउस काही क्षणचित्रे
अन अख्खं झाड पान्हावत आतून बाहेरून...
विज परागंदा होते दूर देशी
Tuesday, December 8, 2009
टक्क डोळे उघडे ठेवून
पण ती करत नाही.
उगाच डोळे भरून येतात
त्यांना का कळत नाही.
टक्क डोळे उघडे ठेवून
जेव्हा मी जागत बसतो
डोक्यावरचा फिरता पंखा
तिचेच वर्तुळ सांधत असतो
आणि अचानक उंबरठ्याशी
ती आल्याचा भास होतो
छातीमधले पिसाट काहूर
अन पंख्याचा श्वास होतो
क्षणभरच ते लगेच कळते
भासच नुसता दुसरे नाही
अन, मग पंखा निमूट बसतो
डोळ्यामधली सुकवीत शाई
...कैलास गांधी
...तर पुढे मागे
त्याच्या ऐवजी...
एखादी सिलिकॉन चीप बसवली कि झालं!
म्हणजे,तू इंग्रजीतल्या कविता..
... स्वताच्या नावावर खपवू शकशील!
.. आणि मराठी टू इंग्रजी.
असं ट्रान्सलेट करणारं एखादे पेकेज विकत घेतलेस,
तर तू मराठीत एज वेल एज इंग्रजीत...
मोठा कवी म्हणून नावारूपाला येशील।
हल्ली मला फार कृत्रिम वाटायला लागलाय.
...हल्ली ती जरी समोरून आली ना
तरी..
कारण,
तिच्याशी बोलताना..
हे असच चालू राहील ना?
तिच्या स्पर्शाचे अर्थ समजावणारे,
...मला परदेशातून इम्पोर्ट करावे लागेल.
Monday, December 7, 2009
वारयाने गळावे नकळत....
Saturday, December 5, 2009
हवा पावसाळी
तुझ्या आसवांची हले का? डहाळी
असा कोणता गंध ये आसवांना
मनातून कोणी रुजुवात पाहे
पुन्हा कोंब येती नव्याने बीजाला
मुळामागुनी मूळ निशब्द धावे...
गती येत जाते तुझ्या चिंतनातून...
जुन्या वेदनांना नवी पालवी...
अशी शिळ घाली कोणी मनातून
निळा मेघ सांगे तुझा वारसा
खरे काय ते फक्त डोळ्यास ठावे
तुझा चेहरा हा मला आरसा
नदी खोल धावे ओलावणारी
आणि होत जाती उन्हे कोवळी
- कैलास गांधी
Tuesday, December 1, 2009
नकोस वेडे प्रश्न विचारू......
Thursday, November 12, 2009
वादळानंतर दापोली....
कर तांडव सांडव महापूर अश्रूंचा
उधळून तक जा जीवनपट तू आमचा
वलयांकित होवुनी प्रलय देवूनी जा तू
कर दिशाहीन अन क्षितिजे घेवून जा तू
जमवण्या पुन्हा बघ सहस्र कर हे उठले
नमवण्या तुला बघ अंकुर कितीदा फुटले
आम्ही पुन्हा उभारू दिशा नव्या... क्षितिजे नवी
उदयास यावया वाट पाहतो रवी
Wednesday, November 11, 2009
दापोलीची वाताहात
Tuesday, November 10, 2009
सांगून टाक तू...
का उगा मनाचा तळ उसवत जाते...
घेवूनी समाधी जरी पहुडलो येथे
हि झुळूक तुझी पण प्राण फुंकुनी जाते...
तर पुन्हा ठोकती आठवणी दरवाजे
प्रत्येक आठवण मनात अडकत रहाते
सांगून टाक तू काय आपुले नाते...
श्वासात गुदमरे तरीही निखारा जळका
पेटते न काही नुसते धुमसत जाते
सांगून टाक तू काय आपुले नाते....
Monday, November 9, 2009
श्रावणभूल
तसा घननीळ... वाजवी पावा
झरझर जातसे सर...
डोंगराआड कोणत्या गावा
घाली येरझारा...वेड्यावाणी
झाडास भरतसे चाळा
वाजवी टाळ्या... पानोपानी
खाली रांगोळी... सावल्यांची
ओढ्याची चालू खळखळ
कि बोलतो...बाळ पाळण्याशी
नदीकाठाड... वाकलेला
पारंबी खेळतो पक्षी
रंग गुलबक्षी... माखलेला
डोळे मिचकून... धुंद नाचे
नदीस लागले खूळ
शोधते मूळ... सागराचे
जातसे तोल... सावरेना
धुक्यात हरवला गाव
शोधूनी ठाव... सावरेना
Saturday, November 7, 2009
प्रेम म्हणजे
Friday, November 6, 2009
आत्महत्या
आत उधाणलेला दर्या...
आणि पापण्यांची गलबतं
नांगर सोडण्याच्या तयारीत
हा आत्महत्येचा संकल्प म्हणावा
की हाराकिरी!
हे ठरवण्याआधी... मी चालू लागतो
.... समुद्राच्या दिशेने
ही माझ्या स्वागताची तयारी म्हणावी की,
मला वाचवण्याचा केलेला शेवटचा अट्टाहास
मी थोपवू शकत नाही...
हाकांमागून येणारी आमंत्रणे...
आणि घरातल्या मांजरीसारखी...
आणि तरीही मी अस्वस्थ होत नाही॥
ही माझ्या मेलेपणाची जाणीव म्हणावी की....
रात्र अनेस्थेसिया देईपर्यंत
दिवसाचे पोस्टमोर्टम केल्यावर
हालत राहतो मेंदू...
अन काळजाचा तुकडा...
संध्याकाळच्या फोर्मिलीनमध्ये
रात्र अनेस्थेसिया देईपर्यंत...
तसे आपण सर्वच जन चालत रहातो
अपघाताने...वाट अपघाताची
रुळावरती दरडी कोसळेपर्यंत
सर्वच कसे सुखरूप असते...
रेल्वेच्या प्रवासासारखे
नाही म्हणायला
तरीही प्रत्येकजण तपासात असतो
आतली धडधड
डॉक्टरच्या स्टेथोस्कोपसारखा
...सराइतपणे
सतत वाटत राहते
आपण जिवंत असल्याची भीती
आणि होत राहतात भास
...श्वास चालू असल्याचे
........................
........................
...रात्र अनेस्थेसिया देईपर्यंत
-कैलास गांधी
Monday, October 12, 2009
ना-'राज' ठाकरे
मी छंदी फंदी...
मी छंदी फंदी...दु:खात आनंदी
...माणसांच्या रानात मला बंदी
मी लुच्चा, लफंगा, चोर, बदमाश
...बेवडा मी
तुझ्या वेणीत माळलेला घमघम
...केवडा मी
मी सांज उषेच्या किरणांनी
विणतो शाल दिवसाची
मी रात्रीस बायको म्हणतो
संध्येस रखेल दिवसाची
मी काळोखाच्या गर्भात
उजेडाच्या खडूने लिहीतो
मी सटवीच्या भाळावर
उद्याचे भविष्य लिहितो
मी हात जोडतो सुर्यास
अन् म्हणतो जाळ मला
सागरास मारतो मिठी
अन् म्हणतो सांभाळ मला
मी कोणत्या अनामिक आवेगाने
काळजात ठोकतो खिळा
ही भूक कोणती अशी
आतड्यास द्या म्हणे पिळा
ह्या कळा घेउन युगांच्या
मी काट्यांच्या चालतो वाटा
काट्यास शोधती पाय
की पायास शोधतो काटा
मी शिंपून धर्मबिंदू
शमवतो तहान रक्ताची
मी विठ्ठलास गडी म्हणतो
रुक्मिणीस दासी भक्ताची
मी छंदी फंदी...दु:खात आनंदी
...माणसांच्या रानात मला बंदी
-कैलास गांधी